Podstawowe metody lutownicze

Lutowanie to proces łączenia materiałów niezastąpiony między innymi w elektronice, automatyce lub hydraulice. Proces ten jest wykorzystywany zarówno przez majsterkowiczów hobbystów, jak i profesjonalistów. Charakterystyczną cechą procesu lutowania wyróżniającą go od procesów spawania i zgrzewania, jest łączenie materiałów w stanie stałym. Potrzeba trwałego łączenia elementów metalowych wymusza na użytkowniku przygotowanie urządzeń, które zapewnią dobrą jakość lutu na poszczególnych elementach.

Podział lutowania ze względu na temperaturę topnienia

Lutowanie można podzielić ze względu na temperaturę topnienia spoiwa.

Lutowanie miękkie

Odbywa się w temperaturach poniżej 450°C (najczęściej ok. 250°C) przy pomocy spoiwa cynowo-ołowiowego lub cynowo-miedzianego. Luty miękkie są wykonywane w postaci prętów, płytek, drutu, proszków i past. Proces lutowania miękkiego stosuje się tam, gdzie nie ma znaczenia wysoka wytrzymałość połączenia, ale jego szczelność i dobra przewodność elektryczna.

Lutownica TOOLCRAFT SK 3000, 230 V, 100 W

Fot. Lutownica TOOLCRAFT SK 3000, 230 V, 100 W

Lutowanie twarde

Ma miejsce w temperaturach powyżej 450°C przy pomocy lutu miedzianego, srebrnego lub fosforowego. Lutowanie twarde zapewnia szczelne połączenie o dużej wytrzymałości na rozciąganie i na uderzenia. Luty twarde są produkowane w postaci blaszek, taśm, prętów, drutu, wiórów lub granulek.

Zestaw do lutowania Turbo 2000°C

Fot. Zestaw do lutowania Rothenberger Turbo 3.0900

W zależności od metalurgii procesów lutowanie dzieli się na: topnikowe (z użyciem topników lutowniczych) i beztopnikowe, obejmujące lutowanie w atmosferach kontrolowanych (otulinie gazu) i próżni.

Lutowanie gorącym powietrzem tzw. Hotair

Jest lutowaniem miękkim wykorzystującym do pracy gorące powietrze, dzięki czemu nie ma fizycznego kontaktu z lutowanymi elementami. Lutowanie Hotair jest szczególnie przydatne do pracy z małymi i delikatnymi elementami. Świetnie sprawdza się w procesie rozlutowywania podzespołów. Proces lutowania odbywa się poprzez nakierowanie gorącego powietrza w odpowiednie miejsce. Do lutowania gorącym powietrzem przeznaczone są specjalne lutownice typu Hotair.

Podział lutowania ze względu na lutowane materiały

Lutowanie miedzi

Jest jednym z najprostszych sposobów lutowania. Wystarczy rozgrzać materiał do temperatury 200-250°C i rozprowadzić lut. Do rozgrzania miedzi wystarczy prosta lutownica elektryczna lub palnik (z gazem propan-butan). W celu usprawnienia procesu lutowania można użyć topników.

Lutowanie rur miedzianych

Warto wspomnieć przy lutowaniu miedzi o lutowaniu miedzianych rur. Prawidłowe lutowanie rur miedzianych zapewnia szczelne i trwałe połączenie jednak wymaga doświadczenia i pewnej ręki. Rury można lutować na lut miękki lub na lut twardy. Pierwsze rozwiązanie można stosować tylko w instalacjach, w których przepływający czynnik roboczy nie będzie miał temperatury powyżej 110°C. Lutowanie twarde można stosować bez ograniczeń. W celu prawidłowego lutowania rur należy stosować się do odpowiedniej kolejności działań.

  1. Nanieś pastę lutowniczą na obciętą i przygotowaną rurę (rura powinna być sfazowana i oczyszczona).
  2. Nałóż kształtkę lub rozkielichowaną rurę, którą chcemy przylutować.
  3. Rozgrzej płomieniem miejsce połączenia rury z kształtką, aż pasta lutownicza zacznie wypływać na powierzchnię.
  4. Przyłóż spoiwo do lutowanego elementu. Lut powinien wpłynąć pomiędzy łączone powierzchnie (rury i kształtki).
  5. Pozostaw połączenie do wystygnięcia.

Lutowanie elementów SMD

Odbywa się na płytkach obwodów drukowanych. Technologia ta umożliwia obustronne zalutowanie płytki komponentami. W tym celu elementy SMD należy precyzyjnie umieścić na płytce. Miejsca, w których będziemy lutować, należy pokryć pastą. Pasta składa się z lutu cynowego oraz topnika. Łączenie wymaga użycia gorącego powietrza.

Lutowanie aluminium

Lutowanie aluminium nie różni się znacząco od lutowania miedzi. W lutowaniu aluminium warto jednak zadbać o odpowiedni topnik, który ułatwi lutowanie i chroni przed utlenianiem. Należy również zwrócić uwagę na temperaturę lutowanego aluminium. Przegrzane aluminium staje się kruche i miękkie.

Powiązane kategorie:

Polecane produkty:

Polecane akcesoria: