Porady
Stacje lutownicze, lutownice gazowe, odsysacze oparów lutowniczych i akcesoria do lutowania - takie jak groty, koncówki lutownicze. Sprawdź proste w działaniu urządzenia do lutowania wraz z dedykowanymi akcesoriami, jak również wyspecjalizowane i zaawansowane technologicznie narzędzia do zastosowań profesjonalnych.
W lutowaniu elementy metalowe są łączone ze sobą za pomocą stopu metali (lutu). Proces ten znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach i bynajmniej nie ogranicza się do elektroniki. Z naszego przewodnika dowiesz się, jakie istnieją rodzaje lutowania i czym się różnią.
Lutowanie jest procesem termicznym, w którym nie osiąga się temperatury solidus materiału podstawowego. Zamiast tego elementy wykonane z metalu są łączone ze sobą poprzez topliwość stopu. Podczas lutowania, lut tworzy metaliczną więź między częściami. Jednak w przeciwieństwie do spawania, materiał podstawowy pozostaje nienaruszony. Ponieważ integralność materiału nie ulega zmianie, zachowane zostają wszystkie jego właściwości.
Proces ten znalazł zastosowanie w wielu dziedzinach. Na przykład w przemysłowej produkcji urządzeń elektrycznych maleńkie elementy SMD są lutowane na płytkach drukowanych w pełni automatycznie. W warsztatach serwisowych i naprawczych proces ten jest stosowany do wymiany uszkodzonych elementów obwodu lub do lutowania przewodów. Inżynierowie ds. ogrzewania i hydraulicy lutują rury wodne, gazowe i grzewcze, natomiast dekarze używają lutownic do łączenia rur spustowych lub rynien.
Procesy lutowania różnią się pod względem stosowanych zakresów temperatur. Lutowanie miękkie stosowane jest między innymi w branży elektronicznej oraz przy układaniu miedzianych rur wodnych. Temperatura wynosi z reguły poniżej 450°C. Spoina ma jednak dość niską wytrzymałość na ścinanie. W zależności od lutu, szerokości szczeliny i materiału, można osiągnąć wartości od 20 do 35 N/mm². Luty stosowane do lutowania miękkiego są dostępne w postaci prętów, drutów, proszków lub past. Zazwyczaj do tego procesu stosuje się topnik.
Znacznie solidniejsze połączenia można uzyskać dzięki lutowaniu twardemu. Temperatura w tym przypadku mieści się w zakresie od 450 °C do 900 °C. Lutowanie twarde stosuje się między innymi do łączenia rur metalowych lub lutowania blach. Wytrzymałość na ścinanie takiego połączenia może osiągnąć wartości od 170 do 280 N/mm², a uzależnione jest to od jakości. Stopy lutownicze dzielą się w zależności od składu, temperatury roboczej i zastosowania. Również w tym przypadku są stosowane topniki.
Najbardziej wytrzymałe połączenie można wykonać poprzez lutowanie wysokotemperaturowe. Temperatury robocze w tym procesie wynoszą ponad 900 °C. Tak wykonane połączenie często osiąga trwałość materiału podstawowego. Lutowanie wysokotemperaturowe jest stosowane do łączenia elementów o dużej wytrzymałości. Ponieważ proces ten odbywa się w próżni lub pod gazem obojętnym, nie jest wymagany dodatkowy topnik. Stosowane lutownice mają szczególnie wysoką jakość i zazwyczaj składają się ze stopów niklowo-chromowych.
W zależności od zastosowania, do lutowania stosuje się różne urządzenia do wykonywania określonych połączeń. Najczęściej używanym narzędziem jest lutownica. Wersję elektryczną stosuje się w elektronice – tutaj końcówka jest doprowadzana do wymaganej temperatury za pomocą prądu. Z kolei w przypadku lutownicy gazowej, grot lutowniczy jest podgrzewany przez płomień.
W przypadku innych lutownic, materiał do obróbki jest podgrzewany bezpośrednio otwartym płomieniem. Pistolet lutowniczy ma metalową pętlę zamiast zwykłej końcówki, przez którą przepływa wysoki prąd i osiąga niezbędną temperaturę roboczą w ciągu kilku sekund. Do szczególnie precyzyjnych prac w przemyśle i rzemiośle rękodzielniczym nadaje się stacja lutownicza z indywidualnie regulowaną temperaturą. W naszym asortymencie mamy bardzo bogaty wybór lutownic, topników oraz innych przydatnych akcesoriów.
Podczas lutowania elementów elektronicznych najlepszym rozwiązaniem jest stacja lutownicza z precyzyjnie regulowaną temperaturą. Natomiast do lutowania kabli lub zastosowań hobbystycznych w wielu przypadkach wystarczy zwykłe urządzenie bez wspomnianej regulacji. Należy pamiętać, że pistolet lutowniczy nie nadaje się do delikatnych prac.
Kupując lutownicę, warto zwrócić uwagę na moc i czas grzania. Jeśli urządzenie ma być używane mobilnie, zaleca się wersję gazową. Zawsze należy się upewnić, czy lut i topnik są odpowiednio dobrane. W sklepach można znaleźć praktyczne zestawy lutownic, które oprócz samego narzędzia mają w pakiecie różne dodatkowe akcesoria.
Co to jest temperatura solidus?
Tak zwana temperatura solidus wskazuje na temperaturę, poniżej której stop jest w postaci stałej. Z kolei powyżej tej wartości materiał zaczyna się upłynniać.
Czym jest drut do odlutowywania?
Jeśli trzeba odwrócić proces lutowania, można to łatwo zrobić za pomocą tzw. taśmy rozlutowniczej.. Jest to pasek splecionych drutów miedzianych, który jest nasączony topnikiem. Zastosowanie drutu do odlutowywania jest bardzo proste: umieszcza się go na obszarze, który ma być odlutowany, a następnie podgrzewa lutownicą. Drobne pasma miedzi są splecione, więc gorący lut wnika w szczeliny poprzez działania kapilarne i w ten sposób odwraca cały proces.
Dlaczego podczas lutowania potrzebny jest topnik?
FDzięki topnikowi lut jest lepiej rozprowadzany podczas zachodzącego procesu lutowania. Usuwa on tlenki, które przylegają do powierzchni materiału lub które mogą w wyniku reakcji z tlenem. Pozostałości większości topników należy starannie usunąć po skończonej pracy, ponieważ mają one działanie korozyjne.