Radioodbiorniki, nawet w dobie smartfonów, są nadal często używane. Mogą stanowić fantastyczną zabawę dla dzieci w postaci zestawu walkie-talkie, ale są też wykorzystywane przez dorosłych do bezpiecznej komunikacji. Z radioodbiorników korzysta policja lub kierowcy ciężarówek, a pracownicy ochrony używają ich do tworzenia sieci wewnętrznych.
Co to są radioodbiorniki i jak działają? Co oznaczają takie skróty jak PMR i CB? Jak wygląda sprawa z zasięgiem radia? Nasz przewodnik rozwieje wszelkie wątpliwości.
Radioodbiorniki umożliwiają wysyłanie i odbieranie sygnałów za pomocą fal elektromagnetycznych. Odbywa się to w zakresie częstotliwości radiowych, dlatego często można spotkać się z określeniem „fale radiowe”. Stosowane częstotliwości podawane są w megahercach (MHz).
Technologia radiowa została po raz pierwszy zastosowana w 1895 roku i umożliwiła połączenie dwóch urządzeń oddalonych od siebie nawet o pięć kilometrów. Pierwsza komunikacja transatlantycka udała się dopiero kilka lat później: w 1901 roku.
Obecnie stosuje się tak zwane transceivery, czyli telekomunikacyjne urządzenia elektroniczne, które są jednocześnie nadajnikiem i odbiornikiem. Dzięki temu za pomocą jednego urządzenia można zarówno odbierać, jak i nadawać sygnały.
Wyróżnia się dwie podstawowe formy radioodbiorników:
Radioodbiorniki z radiostacją
Są to urządzenia ze stacją, którą można zainstalować w samochodzie lub postawić np. na stole. Wyróżnia się wariant przewodowy lub bezprzewodowy, każdy z nich zawiera słuchawkę, przez którą odbywa się komunikacja.
Radioodbiorniki ręczne
Rozwiązaniem bardziej mobilnym są radioodbiorniki ręczne. Nazywane są również „walkie-talkie” i w tym przypadku komunikacja odbywa się bez stacji radiowej. Transceiver jest wbudowany bezpośrednio w urządzenie. Zasilanie jest niezależne od sieci elektrycznej i dlatego idealnie nadaje się do użytku zewnętrznego.
Jaki radioodbiornik wybrać?
Zdecyduj, czy chcesz używać modelu z radiostacją, czy samej krótkofalówki. Weź pod uwagę odpowiedni zasięg i czas pracy baterii dla walkie-talkie. Często warte uwagi są oferty gotowych zestawów z akcesoriami takimi jak zestaw słuchawkowy.
Analogowe sieci radiowe
Umożliwiają one prostą transmisję sygnałów - głosu, a czasem także obrazów. Najbardziej znane jest CB radio (Citizens Band), które nazywane jest również "everyman's radio", ponieważ jest używane głównie przez osoby prywatne. Na paśmie częstotliwości około 27 MHz jest tu dostępnych 40 kanałów. W niektórych krajach posiadanie radia CB wymaga specjalnych pozwoleń, natomiast w Polsce jego wykorzystywanie jest całkowicie legalne.
Oprócz CB radia, w Europie często spotykane jest także radio PMR. Skrót ten oznacza Private Mobile Radio. Mając łącznie 16 kanałów, wykorzystuje ono pasmo fal 446,0 do 446,2 MHz.
Warto też wiedzieć, że dla analogowego radia amatorskiego istnieje również radio SRD (Short Range Devices), które nazywane jest również LPD (Low Power Device). W Europie jego stosowanie jest dozwolone tylko w Niemczech, Austrii i Holandii. To radio o krótkim zasięgu, jest używane na przykład w monitorach dla dzieci i pilotach zdalnego sterowania.
Które radioodbiorniki są zwolnione z rejestracji i opłat?
Bez licencji dostępne są radia CB i PMR oraz modele z radiem SRD.
Cyfrowe sieci radiowe
Radia profesjonalne coraz częściej opierają się na sygnale cyfrowym. W tym celu sygnał nośny jest najpierw digitalizowany, a następnie przesyłany do odbiornika.
W ten sposób oprócz mowy i obrazów można zakodować i przesłać inne dane. Ponadto istnieje więcej możliwości kodowania tych danych.
Najbardziej znanym jest radio DMR (Digital Mobile Radio). Korzysta z niego straż pożarna i policja, a także karetki pogotowia i taksówki.
Cyfrową kontynuacją analogowego PMR jest dPMR (digital Private Mobile Radio). Sieć ta jest wykorzystywana głównie przez profesjonalnych radiooperatorów. Korzystanie z niej jest związane z posiadaniem licencji i podlega opłacie. Na podobnych warunkach funkcjonuje Radio TETRA (Trans European Trunked Radio/Terrestrial Trunked Radio).
Radio CB: potrzebna licencja?
W Polsce osoby prywatne mogą bez licencji używać radia CB. Jest ono bardzo popularne.
Zasięg radioodbiorników zależy przede wszystkim od wybranego rodzaju transmisji. Ogranicza on maksymalny zasięg. Zainstalowany w każdym przypadku nadajnik może osiągnąć ten limit lub pozostać poniżej niego, w zależności od jakości urządzeń.
| Model urządzenia | Zasięg |
|---|---|
| Radia CB ze stacją | 20 - 80 km |
| Walkie-Talkie w sieci CB | od 5 km |
| Modele zabawkowe | ok. 500 m |
| Radioodbiorniki PMR | Teren otwarty: do 6 km Miasto: ok. 1 km |
| Radio SRD | Bez przeszkód: max. 2 km Z utrudnieniem: 500 m |
| Radio TETRA | Teren otwarty: do 25 km Miasto: do 5 km |
| Radio DMR | ok. 10 km |
| Radio dPMR | ok. 8 km |
Aby znaleźć odpowiedni radioodbiornik należy wziąć pod uwagę następujące aspekty:
Jeśli chcemy wybrać krótkofalówkę, należy zwrócić uwagę na czas pracy baterii. Norma wynosi od 10 do 24 godzin. Każdy producent opisuje bardziej szczegółowe informacje o swoim modelu w instrukcji. Jeśli planujesz używać walkie-talkie przez dłuższy czas bez ładowania, zalecamy zaopatrzenie się w wymienny zestaw baterii.
W przypadku częstego użytkowania na zewnątrz warto rozważyć kwestię ochrony przed brudem i wodą. Najlepiej, aby urządzenia były odporne na zachlapanie.
W zastosowaniach mobilnych należy również rozważyć akcesoria takie jak torba transportowa.
Praktycznym akcesorium jest zestaw słuchawkowy. Znajduje się on w wielu ofertach. Jeśli nie kupujesz kompletnego zestawu, warto wcześniej dowiedzieć się, czy wybrane urządzenie będzie kompatybilne z określonym modelem słuchawek.
Kolejnym popularnym elementem jest funkcja VOX. Dzięki temu radioodbiornik automatycznie odbiera i nadaje sygnał: nie jest konieczne naciskanie przycisku nadawania. Wystarczy tylko zacząć mówić i urządzenie przechodzi automatycznie w tryb nadawania. Ta funkcja jest wykorzystywana na przykład w monitorach dla niemowląt.