W przypadku zatrzymania akcji serca liczy się każda sekunda. Defibrylator zewnętrzny to urządzenie ratunkowe przeznaczone do stosowania w nagłych wypadkach, które stanowi uzupełnienie klasycznej resuscytacji krążeniowo-oddechowej, jakiej uczy się na kursach pierwszej pomocy. Jak działa defibrylator, na co należy zwrócić uwagę podczas jego stosowania i jakie kryteria należy wziąć pod uwagę przy jego zakupie, dowiesz się z naszego poradnika.
Defibrylator to urządzenie stosowane w krytycznych sytuacjach medycznych, które może uratować życie. Nazywany również stymulatorem elektrycznym, służy do przerywania groźnych zaburzeń rytmu serca poprzez precyzyjnie kontrolowane impulsy elektryczne. Defibrylacja stanowi działanie wspierające resuscytację krążeniowo-oddechową, lecz jej nie zastępuje.
Fakt, że choroby układu krążenia są w Polsce i innych krajach europejskich zdecydowanie najczęstszą przyczyną zgonów (34,3 procent w 2020 roku, źródło: Federalny Urząd Statystyczny), pokazuje, jak niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie na sytuacje zagrożenia życia. Nagłe zatrzymanie krążenia może wystąpić wszędzie – w centrum handlowym, na lotnisku, w pracy czy w domu. Dlatego dziś dostępne są nie tylko profesjonalne defibrylatory dla służb ratunkowych i szpitali, ale również łatwe w obsłudze urządzenia przeznaczone dla osób bez wykształcenia medycznego, które mogą zostać użyte przez świadków zdarzenia, aby zwiększyć szanse przeżycia poszkodowanego.
W naszym sklepie internetowym znajdą Państwo zarówno automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED), jak i szeroki wybór akcesoriów: zapasowe elektrody, szafki i uchwyty ścienne, urządzenia wspomagające masaż serca, sprzęt szkoleniowy oraz leżanki. Jeśli chcesz, mogę też przygotować wersję bardziej marketingową lub skróconą.
Istnieje kilka rodzajów defibrylatorów, które różnią się sposobem obsługi oraz zakresem funkcji. Zasada działania pozostaje jednak niezmienna. Urządzenie przekazuje impulsy elektryczne przez elektrody umieszczone wcześniej na klatce piersiowej osoby poszkodowanej. Celem jest przerwanie groźnych zaburzeń rytmu serca. Pobudzając jednocześnie wiele komórek mięśnia sercowego, defibrylator umożliwia przywrócenie prawidłowego rytmu pracy serca.
Nowoczesne defibrylatory to zaawansowane technologicznie urządzenia wyposażone w mikroprocesory, które analizują rytm serca pacjenta i dostarczają energię dokładnie w odpowiednim momencie. Dzięki temu ryzyko zbędnych lub nieprawidłowo wykonanych prób resuscytacji jest znacząco ograniczone, co ma szczególne znaczenie przy użyciu przez osoby bez doświadczenia medycznego. Zasilanie urządzenia odbywa się za pomocą baterii.
Tak przebiega użycie automatycznego defibrylatora zewnętrznego:
Mocowanie elektrod
Najpierw należy wyjąć z opakowania dwie samoprzylepne elektrody i umieścić je na klatce piersiowej pacjenta lub pacjentki. Dokładne miejsca ich aplikacji są opisane w instrukcji obsługi.
Analiza stanu
Zasadniczo zastosowanie defibrylatorów jest wskazane wyłącznie w przypadku wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca. Należą do nich migotanie i trzepotanie komór, migotanie i trzepotanie przedsionków oraz częstoskurcze komorowe. Ponieważ osoby bez wykształcenia medycznego nie są w stanie samodzielnie ocenić stanu osoby nieprzytomnej, defibrylator przeprowadza analizę i wykonuje zapis EKG. Tylko wtedy, gdy urządzenie stwierdzi medyczne wskazania do interwencji, możliwe jest podanie impulsu elektrycznego. Zwykle następuje to poprzez naciśnięcie przycisku „Shock”.
Elektrowstrząsy i masaż serca
Defibrylator podaje impuls elektryczny w odpowiednim momencie, zsynchronizowany z rytmem serca, a jego siła jest automatycznie dobierana przez urządzenie. Celem jest przywrócenie prawidłowego rytmu serca. Po wykonaniu wyładowania należy kontynuować klasyczną, ręczną resuscytację krążeniową.
Ważne wskazówki na wypadek nagłego zdarzenia
W sytuacji zagrożenia życia należy w pierwszej kolejności wezwać pogotowie, dzwoniąc pod numer 112. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa powinna być prowadzona bez zbędnych przerw, również po użyciu defibrylatora. Automatyczne defibrylatory zewnętrzne wspierają osobę udzielającą pierwszej pomocy na wiele sposobów. Urządzenie przekazuje jasne komunikaty głosowe, prezentuje czytelne piktogramy oraz sygnalizuje kolejne kroki za pomocą diod LED. Dzięki temu działasz pewnie i skutecznie, aż do przyjazdu ratowników medycznych.
Oprócz automatycznych defibrylatorów zewnętrznych, które dostępne są w różnych wariantach w naszym sklepie internetowym, istnieją także urządzenia nienadające się do użytku przez osoby bez przeszkolenia.
Należą do nich defibrylatory manualne, stosowane przez wykwalifikowany personel medyczny, na przykład lekarzy ratunkowych. Urządzenia te są wyposażone w funkcję EKG umożliwiającą ocenę stanu pacjenta, a często również w dodatkowe moduły pomiarowe, takie jak analiza wysycenia krwi tlenem czy pomiar ciśnienia tętniczego. W wielu przypadkach defibrylatory manualne mogą pracować także w trybie półautomatycznym.
Oprócz defibrylatorów zewnętrznych istnieją również modele wszczepialne, których elektrody umieszczone są bezpośrednio na mięśniu sercowym. Urządzenia te uruchamiają się samoczynnie, gdy zajdzie taka potrzeba, działając w sposób zbliżony do stymulatora serca.
Defibrylatory stanowią standardowe wyposażenie zespołów ratownictwa medycznego, izb przyjęć, sal operacyjnych oraz oddziałów intensywnej terapii. Coraz częściej pojawiają się również w przestrzeni publicznej jako element wyposażenia pierwszej pomocy. Automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED) mogą być obsługiwane przez osoby bez wykształcenia medycznego dzięki intuicyjnej i prostej obsłudze. Ponieważ defibrylacja, zdaniem ekspertów, zwiększa skuteczność resuscytacji krążeniowo-oddechowej, urządzenia te są często instalowane w miejscach o dużym natężeniu ruchu, takich jak dworce czy lotniska.
Naczelna Izba Lekarska w swoich zaleceniach opowiada się za wczesną defibrylacją wykonywaną przez osoby niemające uprawnień lekarskich, jako uzupełnienie resuscytacji. Jednocześnie podkreśla, że obsługa AED powinna być powierzana osobom odpowiednio przeszkolonym. Jeśli firma decyduje się na zakup defibrylatora, powinna to zrobić w ramach kompleksowej strategii bezpieczeństwa i pierwszej pomocy. Oznacza to na przykład wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za regularną konserwację urządzenia oraz przeszkolenie wybranych pracowników w jego obsłudze, najlepiej przez lekarza lub lekarza medycyny pracy.
W przypadku zatrzymania krążenia najważniejszym działaniem ratującym życie jest uciśnięcia klatki piersiowej. Klasyczna resuscytacja krążeniowo-oddechowa stanowi obowiązkowy element każdego kursu pierwszej pomocy, na przykład podczas szkolenia wymaganego przy uzyskaniu prawa jazdy. Mimo to w sytuacji kryzysowej wiele osób ma trudność z przypomnieniem sobie właściwego tempa uciśnięć i oddechów.
Właśnie dlatego wiele defibrylatorów jest wyposażonych w wbudowany metronom, który wspiera osobę udzielającą pomocy. Dzięki sygnałom dźwiękowym łatwiej utrzymać prawidłowy rytm uciśnięć oraz wentylacji, aż do momentu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.
Przy wyborze defibrylatora warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych czynników. Jednym z najważniejszych jest intuicyjna obsługa, która w sytuacjach zagrożenia życia minimalizuje ryzyko błędów. Istotna jest również wysoka niezawodność urządzenia. Atutem są kompaktowe wymiary, ponieważ mniejszy sprzęt łatwiej przechowywać i transportować.
Długa żywotność baterii, najlepiej liczona w latach, znacząco ogranicza konieczność serwisowania. Defibrylator powinien być przygotowany do pracy w różnych warunkach, dlatego szeroki zakres dopuszczalnych temperatur stanowi duże udogodnienie. Standardowo urządzenia działają poprawnie w przedziale od 0 do 50°C; przekroczenie tych wartości może powodować nieprawidłowe funkcjonowanie. Warto również sprawdzić klasę ochrony IP, która określa odporność sprzętu na czynniki zewnętrzne, np. zachlapanie wodą.
Oprócz samego urządzenia dostępne są różne akcesoria, w tym elektrody dedykowane dzieciom i młodzieży, przeznaczone dla użytkowników poniżej określonej wagi lub wieku, dla których standardowe elektrody nie są odpowiednie.
Bardzo praktycznym rozwiązaniem są modele wyposażone w zintegrowaną kasetę łączącą baterię i elektrody. Dzięki temu elementy eksploatacyjne wymienia się jednocześnie, co znacznie usprawnia i przyspiesza proces konserwacji.
Gdy zachodzi potrzeba użycia defibrylatora, nie ma czasu na sprawdzanie jego sprawności – każda minuta jest kluczowa. Dlatego regularna kontrola gotowości urządzenia ma ogromne znaczenie. Obejmuje ona weryfikację daty ważności elektrod, sprawdzenie stanu baterii oraz ocenę komunikatów i wskaźników znajdujących się na obudowie. Automatyczne autotesty urządzenia informują o ewentualnych nieprawidłowościach poprzez odpowiednie sygnały, dzięki czemu wszelkie problemy można wykryć z wyprzedzeniem.
Czym jest defibrylator treningowy?
AED-trenażery, nazywane również defibrylatorami szkoleniowymi, to urządzenia przeznaczone do nauki udzielania pierwszej pomocy oraz ćwiczeń z zakresu resuscytacji krążeniowo-oddechowej z użyciem defibrylatora. W odróżnieniu od standardowych automatycznych defibrylatorów zewnętrznych, modele treningowe umożliwiają symulowanie różnych stanów nagłych, co pozwala przygotować uczestników szkolenia na rozmaite scenariusze ratunkowe. Urządzenia te przekazują również instrukcje dotyczące przebiegu klasycznej RKO.
Gdzie defibrylator jest obowiązkowy?
Defibrylatory stanowią obowiązkowy element wyposażenia określonych placówek medycznych. Nie są jednak wymagane jako stała część zestawów pierwszej pomocy w przedsiębiorstwach ani w obiektach publicznych niemedycznych – w przeciwieństwie do apteczek czy materiałów opatrunkowych, które muszą być dostępne w określonej liczbie.
Kiedy nie wolno używać defibrylatora?
Ponieważ defibrylator działa za pomocą impulsów elektrycznych, poszkodowany nie może być mokry – zarówno ciało, jak i otoczenie muszą być suche. Przed przyklejeniem elektrod należy usunąć odzież oraz ewentualne owłosienie z klatki piersiowej. Defibrylacji nie stosuje się także w przypadku zawału serca, który zwykle wynika z niedrożności naczyń krwionośnych – problemu, którego nie da się rozwiązać za pomocą impulsu elektrycznego. AED wykorzystuje się przede wszystkim w sytuacji nagłego zatrzymania krążenia, gdy u poszkodowanego nie stwierdza się oddechu ani tętna.