Odtwarzacz CD to urządzenie służące do odtwarzania płyt Audio-CD, które stanowią cyfrowy, optyczny nośnik danych.
Standardowa płyta Audio-CD ma średnicę 12 centymetrów, grubość 1,2 milimetra i mieści do 74 minut muzyki.
Prawidłowe oznaczenie tego formatu to CD-DA (Compact Disc Digital Audio). Nośnik ten pierwotnie zawierał wyłącznie dane dźwiękowe, bez dodatków multimedialnych.
Na powierzchni płyty zapisano cyfrowe ścieżki, które kodują sygnał audio w postaci sekwencji informacji typu TAK/NIE.
Odtwarzacz CD odczytuje te dane bezdotykowo za pomocą diody laserowej, dekoduje zapis, a następnie przekształca je w słyszalny dźwięk, wykorzystując przetwornik cyfrowo-analogowy.
Pojawienie się przenośnych odtwarzaczy audio szybko zwiększyło zapotrzebowanie na większą pojemność nośników danych, a tym samym na możliwość przechowywania większej ilości muzyki. W odpowiedzi na te potrzeby opracowano różne formaty audio oraz metody kompresji, które umożliwiały zmniejszenie rozmiarów dużych plików muzycznych.
Do najważniejszych formatów należą:
- MP3 – metoda kompresji opracowana przez Instytut Fraunhofera ds. układów scalonych. MP3 to pierwszy na świecie standard kompresji dźwięku, który obecnie dostępny jest bez licencji. Pozwala zredukować objętość plików audio nawet do 15% ich pierwotnej wielkości, przy minimalnych, niemal niesłyszalnych stratach jakości.
- WMA (Windows Media Audio) – kompresja opracowana przez firmę Microsoft w ramach platformy Windows Media. Format działa na podobnej zasadzie jak MP3 i również jest stratny, co oznacza, że podczas kompresji część danych dźwiękowych jest usuwana.
- AAC (Advanced Audio Coding) – standard rozwinięty przez grupę MPEG (Moving Picture Experts Group). Choć także stratny, oferuje lepszą jakość dźwięku niż MP3 przy tej samej wielkości pliku. Format AAC jest wykorzystywany m.in. w cyfrowym radiu DAB+.
Dzięki tym metodom kompresji możliwe stało się zapisanie znacznie większej ilości danych na jednej płycie CD. Aby jednak odtworzyć nowe formaty, niezbędne było dostosowanie odtwarzaczy CD. Producenci szybko zareagowali, wprowadzając kompatybilne urządzenia. Nowoczesne modele często oznaczone są odpowiednimi logotypami informującymi, które formaty – takie jak MP3-CD czy WMA-CD – są obsługiwane.
Kiedy pojawiła się potrzeba samodzielnego tworzenia płyt CD, przemysłowy proces nagrywania znalazł zastosowanie w urządzeniach, które pasowały do standardowego gniazda komputera PC. Tak zwane „nagrywarki” mogą zapisywać dane na płytach CD-R (R oznacza recordable, czyli jednokrotnego zapisu) i CD-RW (RW oznacza rewritable, czyli wielokrotnego zapisu). Funkcje te są obecnie dostępne również dla płyt DVD i BluRay. Odtwarzacze DVD i BluRay są zazwyczaj kompatybilne wstecznie z płytami audio CD.
W wyższej klasy odtwarzaczach CD standardem są dziś złącza USB-A, wyjścia optyczne oraz wciąż popularne analogowe. Dzięki nim urządzenie można bezproblemowo zintegrować z domowym systemem audio. Umieszczone na przednim panelu wyświetlacze LCD informują zwykle o numerze utworu, jego długości, liczbie dostępnych nagrań oraz innych danych, o ile zostały one zapisane na płycie. Wiele modeli umożliwia programowanie kolejności odtwarzania.
Jeśli odtwarzacz CD zawiera zintegrowany wzmacniacz, użytkownik może podłączyć do niego dodatkowe komponenty, tworząc w ten sposób pełnoprawny system Hi-Fi. Dzięki łączności Wi-Fi urządzenie obsługuje również usługi streamingowe. Wiele modeli wyposażonych we wzmacniacz obsługuje technologię AirPlay – opracowane przez Apple rozwiązanie umożliwiające bezprzewodowe przesyłanie multimediów z urządzeń mobilnych. Coraz częściej spotyka się również modele z wbudowanym radiem FM oraz cyfrowym radiem DAB+.
Na rynku funkcjonuje także segment tzw. high-end audio. W tym przypadku stosuje się mechanicznie odseparowane napędy, precyzyjnie dobrane komponenty i zaawansowane układy zasilania. W ostatnich latach podejmowane są próby popularyzacji tzw. Pure Audio CD – płyt Blu-ray z dźwiękiem w bardzo wysokiej rozdzielczości. Co istotne, tego typu nośniki są kompatybilne z konwencjonalnymi odtwarzaczami Blu-ray, dzięki czemu nie ma konieczności zakupu specjalnego sprzętu do ich odtwarzania.
Odtwarzacze CD są dostępne w różnych wersjach. Rozróżnia się na przykład:
Odtwarzacze pojedynczych płyt CD
Są to zazwyczaj urządzenia o wysokiej jakości, wyposażone w precyzyjny mechanizm i zdolne do odtwarzania wszystkich popularnych formatów audio. Wybrane modele oferują funkcję nagrywania na płyty CD-R oraz CD-RW, z możliwością zgrywania także sygnałów analogowych.
Zmieniarka płyt CD
Tego typu sprzęt pozwala na jednoczesne umieszczenie nawet do 100 płyt, z możliwością ich odtwarzania w różnych trybach. Mechanizm zmieniarki przemieszcza płyty do pozycji odczytu lub przesuwa laser do wybranej płyty.
Przenośne odtwarzacze CD
To kompaktowe urządzenia zasilane bateriami lub akumulatorami, przeznaczone do użytku w podróży. Często wyposażone są w złącze USB. Ich obudowa ma zazwyczaj okrągły kształt i wielkością nie odbiega znacząco od samej płyty CD. Warianty zintegrowane posiadają również radio o dobrej jakości oraz niekiedy wbudowany magnetofon. Obsługują płyty CD-R i CD-RW, a niemal każdy model z tej kategorii potrafi odtworzyć także skompresowane formaty dźwięku. Dzięki wejściu AUX można je podłączyć do domowego zestawu audio.
Do grupy przenośnych odtwarzaczy należą również modele zaprojektowane z myślą o dzieciach – odporne na uszkodzenia, proste w obsłudze, często wyposażone w głośniki. Wiele z nich posiada funkcję karaoke oraz zestaw dodatków przyjaznych najmłodszym, takich jak naklejki czy płyty CD z utworami do wspólnego śpiewania.
Urządzenia wielofunkcyjne
To modele łączące odtwarzacz CD z radiem, nagrywarką i/lub wbudowanym wzmacniaczem. Zazwyczaj oferują także szereg przyłączy, co zwiększa ich uniwersalność i funkcjonalność w domowym systemie audio.
Nasza praktyczna rada
Istnieje wiele instrukcji dotyczących samodzielnego czyszczenia soczewki laserowej odtwarzacza CD. Stanowi to jednak zagrożenie dla prawidłowego działania urządzenia. Nowoczesne soczewki laserowe są wykonane z tworzywa sztucznego i w żadnym wypadku nie mogą mieć kontaktu z rozpuszczalnikami.
Przy wyborze odtwarzacza CD warto uwzględnić dostępne złącza oraz możliwość integracji z siecią Wi-Fi. Dobrym rozwiązaniem będzie model, który obsługuje różne formaty płyt i jest kompatybilny z nośnikami z Twojej kolekcji muzycznej.
Ponieważ płyty CD to nośniki optyczne, należy unikać ich zarysowania i zabrudzenia, które mogą zakłócać odtwarzanie. Najlepszym zabezpieczeniem jest ostrożne obchodzenie się z płytami i ich odpowiednie przechowywanie.
Zanieczyszczenia mogą negatywnie wpływać również na mechanizm przesuwający laser wewnątrz odtwarzacza. Samodzielne otwieranie urządzenia zwykle skutkuje utratą gwarancji.
W przypadku, gdy laser zostanie mechanicznie przesunięty poza tor odczytu, jego prawidłowe ustawienie powinien przeprowadzić wykwalifikowany serwisant.
Warto wiedzieć, że trwałość płyt CD i podobnych nośników wynosi od 10 do 30 lat, w zależności od producenta i jakości wykonania.