Porady

Interesujące fakty na temat testerów faz


Podczas pracy nad systemami w sieci niskonapięciowej istotne jest, aby nie było w sieci napięcia, które mogłoby spowodować porażenie pracowników. Do opdowiedniej kontroli stanu istalacji stosowana są multimetry lub dwubiegunowe testery napięcia. Tester faz jest narzędziem stosowanym tylko do wstępnej  oceny braku napięcia. Nasz przewodnik pokazuje możliwości i ograniczenia tego narzędzia. 

  • Co to jest tester faz?

  • Konstrukcja testera faz

  • Jak przebiega proces testowania?

  • Na co należy zwrócić uwagę podczas korzystania z testerów faz?

  • Jakie wady mogą wystąpić w testerach faz?

Co to jest tester faz?

Jednobiegunowy tester napięcia słyży wyłącznie do określenia, czy przewód elektryczny w uziemionej sieci niskiego napięcia przewodzi napięcie w stosunku do potencjału ziemi. Nie podaje wartości napięcia.

Zakres napięcia, w jakim funkcjonują te proste urządzenia, wynosi od około 150 do 250 V przy częstotliwości sieci do około 500 Hz. Niektóre modele reagują już od napięcia 100 V AC. Tester faz jest używany jako pomoc w testowaniu, aby szybko określić aktualne zasilanie zewnętrznego przewodu elektrycznego, zwykle pod napięciem. Jest on również stosowany do lokalizowania  przewodnika L - "fazy" - w instalacji elektrycznej.

 

Konstrukcja testera faz


Testery faz swoją budową przypominają śrubokręt. Modele dostępne w Conrad są wyposażone w końcówki do śrub z rowkami o szerokości ok. 3 milimetrów. Obudowa jest izolowana w taki sposób, że tylko końcówka z ostrzem i pokrętło z tyłu pozostają przewodzące.  W obudowie za końcem trzpienia metalowej łopatki znajduje się rezystor szeregowy o wartości ok. 1 megaoma oraz lampa żarowa, często wkręcana w obudowę za pomocą elementu sprężystego dla pewnego zamocowania.

Wersja jako wkrętak jest przystosowana do przesuwania śrub szczelinowych. Obudowy nie są przystosowane do pracy z dużymi siłami. Klip, podobny do długopisu, zabezpiecza tester fazy przed przypadkowym wypadnięciem z kieszeni koszuli lub marynarki.

 

Jak przebiega proces testowania?

Końcówka testera jest przytrzymywana przy (przypuszczalnie) przewodzie pod napięciem. Osoba wykonująca test trzyma palec przycisku znajdujący się z tyłu testera i "podłącza" go do uziemienia poprzez kontakt z ciałem. Jeżeli do badanego przewodnika zostanie przyłożone napięcie, bardzo mały, nieszkodliwy prąd w zakresie mniejszym niż 1 miliamper przepływa przez urządzenie i jest ograniczany przez rezystor szeregowy, co powoduje zaświecenie się lampy żarowej. W takim przypadku badany przwód jest pod napięciem. Jeżeli natomiast końcówka próbnika fazowego zostanie dotknięta przez przewód zerowy lub przewód ochronny, lampa żarowa nie zapala się, ponieważ potencjał tych przewodów odpowiada potencjałowi otoczenia. Z punktu widzenia testera fazowego są one zatem beznapięciowe. 

 

Na co należy zwrócić uwagę podczas korzystania z testerów faz?


Konstrukcja jednobiegunowego testera napięcia nie zmieniła się od dziesięcioleci. Niedrogie urządzenie jest znormalizowane zgodnie z normą DIN VDE 0680-6 wydaną w kwietniu 1977 roku. Obecny stan norm dotyczących instalacji elektrycznych w przemyśle nie pozwala już na stosowanie testera fazy do określania braku napięcia w układzie elektrycznym. Wiarygodność wskaźnika napięcia nie jest stuprocentowa. Urządzenie może nie reagować podczas noszenia obuwia izolacyjnego lub pracy na izolujących wykładzinach podłogowych, a testowany przewód może nadal być pod napięciem. 

Należy również zauważyć, że jasność lampy jarzeniowej w testerze fazy nie mówi o określonym poziomie napięcia. Z drugiej strony może się zdarzyć, że żarówka testera fazy nie zapali się pomimo obecności wysokiego napięcia w nieuziemionych sieciach prądu przemiennego, ponieważ nie ma różnicy potencjałów. Może tak się zdarzyć  w przypadku małych, samowystarczalnych systemów informatycznych. Może również dojść do sytuacji, w której napięcie będzie sygnalizowane na niepodłączonym kablu. Dochodzi do tego na skutek zakłóceń powodowanych przez inne przewodniki przewodzące prąd, które biegną równolegle do przewodu faktycznie pozbawionego prądu.

Ponadto światło wbudowanej żarówki neonowej w testerze napięcia może być trudne do zobaczenia w bardzo jasnym otoczeniu. 

 

Jakie wady mogą wystąpić w testerach faz?

Obudowa testera faz może pęknąć w przypadku nadmiernego użycia siły podczas wkręcania. Uszkodzony rezystor szeregowy lub pęknięta lampa jarzeniowa również powodują, że urządzenie pomiarowe nie działa. W przypadku wielu testerów faz można otworzyć obudowę, aby wymienić te dwa elementy. 

Nasza praktyczna wskazówka

Tester fazy jest dobry tylko do uzyskania „pierwszych informacji”, ale w żadnym wypadku nie do wiarygodnego stwierdzenia braku napięcia w instalacji elektrycznej. Takie pierwsze wrażenie może na przykład odpowiedzieć na pytanie, czy niedziałające urządzenie faktycznie otrzymuje napięcie w gniazdku, czy też zadziałał bezpiecznik w domowej instalacji. Zgodnie z normą VDE 0682, część 401, dwubiegunowy próbnik napięcia jest jedynym dopuszczalnym przyrządem do badania i stwierdzenia braku napięcia, spełnia wymagania ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy.